ايدز يك بحران چند بعدي
ایدز یا همان HIV که ، ویروسی نارسایی ایمنی انسان معروف است بیش از یک بیماری است ، طاعونی است که ویرانگریهای آن آسیب های روانی و اجتماعی بسیاری در پی دارد.
این بیماری خطرناک که تا دو دهه پیش ناشناخته بود ، در فاصله یک دهه توانست خود را تا دورترین نقاط هم بکشاند و جزیی از زندگی ما گردد. ایدز یکی از بدتربن اپیدمی هایی است که از قرنها پیش تا کنون زندگی بشر را تهدید کرده و امروزه چهارمین عامل مرگ ومیر جهانی شده است و پیش بینی می شود تا سال2010 رتبه اول را نیز از آن خود کند بیماری ایدز از جدیدترین و مهلک ترین عفونت های ویروسی است که از زمان شناسایی آن تاکنون هر ساله قربانیان زیادی را به کام مرگ کشیده می کشد.
نخستین بیمار مبتلا به ایدز در سال 1979در ایلات متحده آمریکا دیده شد و برخی از این نشانه‌ها در سال ۱۹۸۱ میلادی در افراد بالغ جوانی دیده شد ، که دچار نقص‌های ایمنی مادرزادی نبودند و این تعجب پزشکان را برانگیخته بود. به همین لحاظ مجموعه این علائم را « نشانه‌های نقص ایمنی اکتسابی» یا ایدز نام نهادند، چون نمی‌توانستند آن را به بیماری مشخصی نسبت دهند.
چند سال قبل گروهى بين المللى از دانشمندان بالاخره توانستند منشاء بیماری ابدز را حل كنند ، حل اين مسئله مديون شمپانزه‌اى به نام مريلين بود كه دانشمندان را قادر ساخت ، ثابت كنند كه ويروس در ابتدا از يك زير گونه خاص از شمپانزه ها در جنگل هاى بارانى آفريقاى مركزى منشا گرفته است.
اولين مورد شناخته شده ايدز در سال ۱۹۵۹ در يك مرد سياه پوست جزء قبيله بانتو كشف شد این مرد در كنگوى بلژيك جمهورى كنگوى فعلى محل زندگى زيرگونه هاى شمپانزه زندگى مى‌كرده است.
ویروس ایدز ابتدا سیستم دفاعی بدن را از بین برده و کار گلبولهای سفید را مختل می سازد . با از بین رفتن گلبولهای سفید ، بدن در مقابل ورود میکروب ها و باکتری ها مقاومت خود را از دست می دهد و در نتیجه عوارض همچون کاهش وزن ، تب ، تاول و بیماریهای غفونی مثل سل ، حصیه ، سرماخوردگی و بیماریهای روانی و جنسی گریبانگیر شخص می گردد . از زمان آلوده شدن بدن به HIV تا بروز ایدز ممکن است ۶ ماه تا ده سال و یا بیشتر طول بکشد در این مدت گرچه فرد به ظاهر سالم به نظر می‌رسد، اما ناقل بیماری است و می‌تواند افراد دیگر را آلوده کند.
در ابتدا چنین تصور می شد که این بیماری تنها در کشورهای مزبور به ویژه در میان بعضی از گروههای جمعیتی یعنی همجنس بازان شیوع دارد؛ ولی دیری نگذشت که با انتشار سریع آن در آفریقا و آمریکای جنوبی و بالاخره آسیا مشخص شد که بیماری ایدز ، نژاد ، مرز، کشور، جنس و سن نمی شناسد و هیچکس در امان نخواهد بود.
چنانچه درسال 1998 ایدز به عنوان یکی از بیماریهای عمومی به حساب آمد که باعث مرگ ومیر زیادی در دنیا می شود، از آن تاریخ تا به حال ، هفته ای نیست که آمار سازمان جهانی(O.M.S) سنگین تر نشود.
امروزه در جهان ، بیش از 3 میلیون کودک مبتلا به ایدز وجود دارد و هر روز 5700 نفر بر اثر بیماری ایدز جان خود را از دست داده و تاکنون آمار فوت شدگان این بیماری به 31 میلیون نفر رسیده است و پیش بینی می شود تا سال 2020خسارت اقتصادی ناشی از ایدز تا 20 درصد تولید ناخالص ملی در کشورهایی باشد که بدترین وضعیت ابتلا به ایدز را دارند .
در ایران :
اولین مورد ایدز در ایران در سال 1366 هجری شمسی در یک کودک 6 ساله مبتلا به هموفیلی گزارش شد که بر اثر تزریق فرآوردهای خونی وارداتی استفاده کرده بود. بعد از آن دولت اقدام به تشکیل کمیته کشوری مبازره با ایدز کرد که این کمیته در اولین جلسه خود ، غربالگری خون را تصویب کرد .علی رغم برنامه هایی که تاکنون در خصوص شناساسی و کنترل این بیماری در ایران صورت گرفته ، لیکن حجم پنهان و غیر قابل پیش بینی مبتلایان به ایدز سیر صعودی داشته و از آن هنگام تاکنون روز به روز بر شمار موارد شناخته شده ایدز در کشور افزوده می شود .
براساس گفته های رییس اداره ایدز وزارت بهداشت ، موارد شناسايي شده ابتلا به ويروس ايدز در ايران تا ابتداي مهر امسال به 16 هزار و 90 نفررسيده است که از این تعداد 15 هزار و 150 نفر از آنها مرد بوده و طي شش ماه گذشته 426 نفر در ايران به ويروس ايدز مبتلا شده اند، اين در حالی است که در سال 84 فقط 2هزار و 293 نفر به اين بيماري مبتلا بوده اند.
از تعداد مبتلایان به بیماری ایدز در ایران يک هزار و 122 نفر اکنون وارد فاز بيماري ايدز شده اند که يک هزار و 25 نفر آنها مرد و 97 نفر ديگر زن هستند و از سال 65 که نخستين مورد ايدز در کشور شناسايي شده است.
بر اساس آخرين گزارش به دست آمده از مواد شناسايي شده بيماري ايدز در کشور، بيشترين گروه سني، مبتلا به ایدز گروه سني 25 تا 34 سال است که شامل 5131 نفر می باشد .بعد از آن گروه سني 35 تا 44 سال با 4100 مورد ناقل قرار دارد، گروه سني 45 تا 54 سال با 2304 مورد و گروه سني 15 تا 24 سال نيز با 548 مورد در رده بعدي هستند و کمترين مورد اين بيماري نيز در گروه سني کمتر از 4 سال است که فقط 33 نفر را شامل مي شود.
در حالي كه درصد زنان و مردان مبتلا به ايدز در دنيا 50 به 50 است ، با توجه به آمار فوق می توان گفت اكثر موارد ایدز كه تاكنون در ايران، كشف شده "مرد" می باشند و اين بدان علت است كه زنان، كمتر ، جهت آزمايش مراجعه نموده اند؛ خصوصاً بدليل آنكه امكان دستيابی به گروه های پرخطری همچون زنان خيابانی به منظور مشاوره و ترغيب آنان به انجام آزمايش HIV بسيار سخت و گاهی ناممكن می باشد.
در واقع ویروس ایدز از سه راه اصلی از فرد آلوده به شخص سالم منتقل می شود که عبارتند از: 1- تماس جنسی 2- تماس با خون آلوده 3- از مادر به کودک
- به طورکلی راههای عمده انتقال با توجه به شرایط فرهنگی ، اجتماعی در جامعه های محتلف است ولی در آمار بسياری از کشورها، مثل آفریقای جنوبی بيشتر زنانی که آلوده به HIV شده اند، از راه تماس جنسی با شريک جنسی آلوده مرد، ويروس را دريافت کرده اند.
باید گفت وجود رفتارهای پر خطر جنسی، یک واقعیت انکار ناپذیر است که همه کشورها از جمله ایران را به لحاظ دارا بودن جمعیت جوان، در معرض تهدید قرار داده است.
به نظر می رسد در رابطه بين دو شريک جنسی ، زنان از نظر جسمانی دارای آمادگی بيشتری نسبت به مردان برای دريافت ويروس می باشند. اين واقعيت يک پيام با خود به همراه دارد و آن اين است که بايستی توجه خاصی به زنان در مبارزه با اپيدمی داده شود و از آنان حمايت بيشتری به عمل آيد تا جامعه در اين قشر بی تناسب٬ آلوده نشود.
- اعتياد به دلايل مختلف خطرناک است ولی ابتلا به ایدز یکی از مهمترین عواقب آن است. تزریق مستقیم یک ماده به داخل جریان خون روش بسیار مهمی برای انتقال HIV است و حتی ریسک انتقال HIV دراین حالت از رابطه جنسی ، بیشتر است به خصوص در زندانها چون برای زندانیان دسترسی به وسایل تزریق میسر نیست HIV بسیار سریع گسترش میابد. این امر همچنین در شرایطی صدق میکند که افراد از زندان یا گروه خود خارج میشوند و با سایر افراد جامعه مخلوط میشوند.
بر اساس آماري که از سوي سازمان ملل اعلام شده است، در حال حاضر بيش از 13 ميليون معتاد پر خطر در سراسر دنيا در معرض ابتلا به ويروس اچ.آي.وي وجود دارد که نياز فوري به امداد رساني و محافظت دارند که بيشترين آمار متعلق به کشورهاي آفريقايي و جنوب شرقي آسيا است.
در ايران، اگر آمارهای رسمی اعلام شده افراد آلوده به ويروس، از طريق سرنگ آلوده را بپذيريم و نيز اين باور را که بيشتر اين افراد را گروه مردان تشکيل می دهند و با توجه به اين نکته که اين افراد احتمالاً دارای خانواده و همسر نيز می باشند، خود نشان دهنده ميزان بالای خطر انتقال آلودگی در بين قشر زنان ايران خواهد بود.
- مادران می توانند ویروس را در زمان حاملگی یا در حین زایمان و هم چنین از طریق شیر دادن به فرزندان خود منتقل کنند . این موضوع در اکثر موارد موجب تبعیض هاو انگ های علیه مادران HIV می شود ؛ زیرا مادران تنها مخاطب سرزنش هستند .
ولی این موضوع در نظر گرفته نمی شود که مادر HIV مثبت اغلب به وسیله همسر خود آلوده شده است . بنابراین صحبت در مورد انتقال از والدین به فرزند بیش از انتقال مادر به فرزند می تواند نشان دهنده نقش اساسی پدر و مادر و وظایف مهم آن ها در حفاظت از خود و خانوادشان در مقابل عفونت HIV باشد .
نتايج يك برنامه پژوهشي‌درچند كشور آفريقايي نشاندهنده رابط مستقيم ميان رواج ويروس" ايدز" و تبعيض جنسيتي عليه زنان است. چرا که وجود تبعیض و عدم مبارزه جدي با خشونت‌هاي خانگي عليه زنان از عوامل اصلي رواج ويروس ايدز در ميان زنان است كه بدليل فقر مالي و فرهنگي به روابط جنسي ناخواسته تن مي‌دهند.
با توجه به اینکه بودجه ايدز، چهار برابر افزايش يافته است و برنامه كشوري كنترل اچ آي وي در دولت جديد به شوراي عالي سلامت ارائه شده ، ولی شواهد نشان می دهد که سیاست های پیشگیری از ایدز هنوز به حد مطلوب خود نرسیده و هر روز بر تعداد این مبتلایان افزوده می شود .
چرا که با توجه به طولانی بودن فاصله زمانی میان ورود ویروس ایدز به بدن تا بروز اولین علائم بیماری ، هزاران نفر قبل از این که کمترین سیاست پیشگیری درباره آنان به کار گرفته شده باشد ، به این بیماری دچار می شوند.
در آخر باید گفت ايدز يك بحران چند بعدي است و نه صرفا بهداشتی و جسمي ؛ و این بیماری يک مشکل اجتماعي بوده و آگاهی اجتماعی نیز یکی از شیوهای مبارزه با گسترش اين بيماري است ، لذا برای پیشگیری از بیماری ایدز، آگاهی مردم از انتقال و پیشگیری ، امری مهم محسوب می شود. اینکه انسانها برای خود و سلامت وجودی خویش اهمیت قائل هستند ، سخنی غیر قابل انکار است ، اما آنان به اطلاع رسانی صحیح ، آگاهی کامل و شفاف سازی درباره راه های انتقال و پیشگیری بیماری نیاز دارند و این حق مسلم هر نوجوان و جوانی امروزی است که از تمام خطرهای ایدز و اطلاعات پشگیرانه آن بدور از هر ابهامی آگاه باشد ، این موضوع در مقطعی مطرح می شود كه امروزه اعتياد و گسترش ايدز تبديل به دو گرفتاري مهم كشور شده‌اند و سكوت مرگبار رسانه‌ها هنوز هم درباره بيماري ايدز ادامه دارد و این وظیفه وسایل ارتباط جمعی از جمله صدا وسیما ست که با اطلاع رسانی روشن و صریح بتواند در مسیر آگاهی قدم بردارد ، چرا که هيچ دارويي موثرتر از پيشگيري و شکستن ديوار سکوت درباره اين بيماري وجود ندارد.
نوشته شده برای روزنامه اعتماد ملی : کلیک کنید
